Rechten, plichten, onkosten- vrijwilligersvergoeding, VOG en verzekering

Vrijwillige inzet: wat zijn je rechten en plichten?

Welke rechten en plichten heb je als vrijwilliger en waar moet je rekening mee houden? Vrijwillige inzet is er in allerlei soorten en maten. Soms is het veel vergaderen, soms veel met de handen werken, soms erg zelfstandig en soms in een groep. Maar in welke vorm dan ook, voor vrijwillige inzet geldt een aantal stelregels, die elke vrijwilliger zou moeten weten. Vrijwilligers zetten zich in zonder daarvoor betaald te worden. Daar mag dus wel iets tegenover staan, geen betaling staat niet gelijk aan geen rechten.

Maar vrijwillige inzet is ook niet vrijblijvend, de organisatie rekent erop dat je gemaakte afspraken ook nakomt. Anders dan voor mensen met betaald werk is er wettelijk weinig voor vrijwilligers geregeld. De rechten en plichten van vrijwilligers zijn dan ook voornamelijk afhankelijk van de afspraken die ze met de organisatie maken. Het is dus belangrijk duidelijke afspraken te maken met de organisatie waar je gaat werken.

De belangrijkste zaken waarover je afspraken kunt maken zijn:
• Soort werkzaamheden
Het is belangrijk dat je afspraken maakt over welke werkzaamheden je wel en welke je niet verricht, anders kunnen er snel onduidelijkheden ontstaan en dit is voor alle partijen vervelend. Informeer ook of er nog mogelijkheden zijn voor tussentijdse verandering.
• Inwerktijd en begeleiding
Een zorgvuldige inwerktijd is belangrijk. Het is van belang dat je tijdens deze periode goed geïnformeerd wordt over de organisatie waar je werkt en wie er werkt. Zorg dat je tijdens, maar ook na de inwerktijd recht hebt op een vaste begeleiding. Maak afspraken over de aard en inhoud van de begeleiding en over de wijze waarop de inwerkperiode wordt afgesloten.
• Werktijden en vakanties
Het is goed om duidelijke afspraken te maken over de werktijden en vakanties en wat je moet doen bij ziekte. Bij afspraken over werktijden moet je ook denken aan voorbereiding en afsluiting; begeleidingsgesprekken, reistijd en (verplichte) vergaderingen. Bij veel vrijwillige inzet is een opzegtermijn wenselijk om het werk goed af te kunnen ronden en over te dragen.
• Onkostenvergoeding
Het kan voorkomen dat je als vrijwilliger onkosten maakt voor de organisatie waarvoor je werkt. Meestal vergoeden organisaties deze onkosten, maar zij zijn er niet toe verplicht. Maak dus duidelijke afspraken over welke onkosten (reiskosten en telefoonkosten bv.) zij wel en niet vergoeden en op welke wijze jij jouw onkosten declaratie kunt indienen.
• Vrijwilligersvergoeding (genoemde bedragen zijn van 2023!)
Er bestaat een Landelijke Regeling Vrijwilligersvergoeding Vrijwilligers die inhoudt dat een organisatie tot € 2100,- per jaar onkostenvergoeding aan een vrijwilliger kan betalen, zonder dat één der partijen problemen krijgt met de Belastingdienst of uitkerende instantie. Beide partijen hoeven het dan ook niet aan de Belastingdienst op te geven. Let op: geen enkele organisatie is verplicht je dit bedrag te betalen. Het bedrag van € 2100 moet wel verspreid worden over 12 maanden. (de vergoeding is maximaal €5,50 per uur, maximaal €210,- per maand en maximaal € 2100,- per jaar). Let op: als vrijwilliger kun je niet zonder meer aanspraak maken op dit bedrag van € 2100,-. Meer informatie met diverse voorbeelden kun je vinden op de website van de Belastingdienst. Krijg je meer dan € 2100,-, dan moet de organisatie hiervan aangifte doen bij de Belastingdienst.
• Scholing
Informeer welke scholingsmogelijkheden er zijn. Bijvoorbeeld trainingen, themabijeenkomsten en vakliteratuur. Het is normaal dat de organisatie de kosten draagt. De organisatie kan daaraan wel de voorwaarde verbinden dat je dan een bepaalde minimumtermijn blijft werken.
• Inspraak en medezeggenschap
Wie nergens over mee kan praten, zal zich weinig betrokken voelen bij het reilen en zeilen van de organisatie. En wie niet weet waarom bepaalde afspraken zijn gemaakt, zal eerder geneigd zijn om ze opzij te leggen. Inspraak is een recht dat het werkplezier ten goede komt. De vraag is natuurlijk hoe ver inspraak moet gaan. Elke organisatie heeft haar eigen regels die vastgelegd zijn in de statuten en het huishoudelijk reglement. Deze kun je opvragen.
•Identiteitsbewijs
Hoe zit het met vrijwilligers en identificatieplicht? En mogen organisaties zomaar om een kopie van je identiteitsbewijs vragen? Vrijwilligersorganisaties mogen in principe geen kopie van het identiteitsbewijs van een vrijwilliger vragen of eisen. Een uitzondering hierop zijn vrijwilligers die meer dan € 2100,- per jaar aan vergoeding krijgen. Je valt dan namelijk onder de wet Inkomen & Bijstand, m.a.w. het geld wordt dan als loon gezien. Organisaties mogen je bij een intake wel vragen je te legitimeren, zodat ze weten dat ze ook daadwerkelijk met de juiste persoon te maken hebben. Organisaties mogen geen kopie van het identiteitsbewijs in bezit hebben. Je moet daar zelf ook alert op zijn en dus niet je identiteitsbewijs afgeven. Je moet je als vrijwilliger wel te allen tijde kunnen identificeren, met een geldig identiteitsbewijs (geen kopie).
• Opleiding, trainingen
Binnen het vrijwilligerswerk mag men geen specifieke eisen stellen omtrent een gevolgde opleiding. Het al dan niet hebben van een specifieke opleiding is geen issue. Voor het uitvoeren van een specifieke vrijwilligersvacature kan er wel door de organisatie een instructietraining worden gegeven, zodat de vrijwilliger weet wat er verwacht wordt en hoe de werkwijze is. Een voorbeeld is het afnemen van interviews bij 75-plussers thuis.

VOG

Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is een verklaring waaruit blijkt dat jouw gedrag in het verleden geen bezwaar vormt voor het vervullen van een bepaalde functie. Voor organisaties die met kwetsbare doelgroepen werken is de aanvraag veelal gratis. Een organisatie is niet verplicht een VOG aan de vrijwilliger te vragen. Dit hangt af van het beleid van de organisatie zelf. Het kan dus van organisatie tot organisatie verschillen of er om een VOG wordt gevraagd.

Verzekering voor vrijwilligers en mantelzorgers

Gemeente Leiden, Oegstgeest, Zoeterwoude en Leiderdorp hebben voor vrijwilligers, mantelzorgers en maatschappelijke stagiaires een collectieve verzekering afgesloten bij Achmea Centraal Beheer. Doet u vrijwilligerswerk, bent u mantelzorger of maatschappelijk stagiair? Dan bent u automatisch verzekerd via de gemeente, aanmelden is dus niet nodig. De gemeente wil er met deze verzekering voor zorgen dat u geen ‘gedoe’ krijgt als er bijvoorbeeld sprake van schade is. De collectieve verzekering omvat: ongevallen vrijwilligers, aansprakelijkheid vrijwilligers, diefstal/schade persoonlijke eigendommen vrijwilligers, aansprakelijkheid rechtspersonen, bestuurdersaansprakelijkheid vrijwilligers, verkeersaansprakelijkheid rechtspersonen en rechtsbijstand vrijwilligers.

Secundaire dekking Heeft u schade? En kunt u deze schade met een andere verzekering terugvragen? Dan gaat die verzekering vóór de gemeentelijke Vrijwilligersverzekering. Dat heet ‘secundaire dekking’. Het maakt daarbij niet uit wanneer die andere verzekering afgesloten is. Kunt u de schade niet bij een andere verzekering terugvragen, dan stuurt u het digitaal schadeformulier in. Je stuurt het ingevulde formulier naar AenV@leidse-regio.nl. Servicepunt71 stuurt het schadeformulier naar Centraal Beheer, de verzekeringsmaatschappij en die neemt contact met u op. Dit mailadres kunt u ook gebruiken voor vragen over de gemeentelijke vrijwilligersverzekering. Het digitale schadeformulier vindt u op de website van de gemeente Leiden Ondersteuning vrijwilligers - Gemeente Leiden

Niet alle risico’s zijn verzekerd met de vrijwilligersverzekering!! Dus het opzeggen van de eigen aansprakelijkheidsverzekering is niet verstandig!!! Voorbeeld: een lid van een vereniging veroorzaakt schade aan een derde, de vereniging kan aansprakelijk worden gesteld (het lid is geen vrijwilliger en valt dus niet onder de vrijwilligersverzekering).

Heeft u vragen over deze verzekering? Neemt dan contact op met Servicepunt71 op 071-516 5255 of via AenV@leidse-regio.nl.

Vrijwilligersvergoeding, uitkeringen en giften

Vrijwilligerswerk én WW. Kan dat?

Ja zeker! Sinds januari 2019 is de regeling voor mensen in de WW die zich vrijwillig willen inzetten namelijk verruimd. Het is gemakkelijker geworden om je met behoud van je WW-uitkering vrijwillig in te zetten, zonder dat dit tot verdringing op de arbeidsmarkt leidt. Zo kan je sinds kort ook vrijwilligerswerk doen bij een organisatie die geen ANBI-status heeft, zolang het maar een vereniging of stichting is en er in het afgelopen jaar geen vacature voor een betaalde functie is geweest. Neem contact op met Incluzio Leiden als je een leuke vacature hebt gezien en niet zeker weet of de vacature/organisatie voldoet aan de regels.

Vrijwilligerswerk in combinatie met een bijstandsuitkering

Krijg je een bijstandsuitkering en daarnaast een vergoeding voor vrijwilligerswerk? Dan verandert de hoogte van je uitkering niet als de vrijwilligersvergoeding niet hoger is dan € 5,50 per uur, € 210,- per maand en € 2.100,- per jaar (bedragen die golden in 2023). Vraag naar de regels en mogelijkheden bij je consulent.

Vrijwilligerswerk en giften

Als je vrijwilligerswerk doet, kun je misschien giften aftrekken. Je moet dan wel aan een aantal voorwaarden voldoen. In de volgende situaties kun je misschien giften aftrekken:

1. Je ziet af van een vrijwilligersvergoeding.
2. Je maakt kosten voor jouw vrijwilligerswerk en je krijgt hiervoor geen vergoeding, of je ziet af van een vergoeding voor jouw gemaakte kosten.

Op de site van de Belastingdienst lees je hier meer over.

Informatie & advies

Voor organisaties

De vrijwilligerscoaches van Incluzio Leiden geven informatie en advies over het werven en begeleiden van vrijwilligers, vrijwilligersbeleid, besturen, diversiteit, fondsenwerving en subsidies, wet- en regelgeving, rechten en plichten, VOG, vrijwilligersverzekering werken met de vacaturebank en andere vragen rondom het werken met vrijwilligers. Heb je een vraag of probleem, neem dan gerust contact met ons op. Incluzio Leiden denkt graag mee en geeft advies op maat.

Heb je behoefte aan advies? Wij helpen je graag verder. Het is voor ons erg handig als je van tevoren aangeeft wat jouw vraag is en welke acties je zelf al hebt ondernomen om de vraag te beantwoorden.

Contact: leidenvrijwilligerswerk@incluzio.nl